Levende wezens strijden om energie en materie

Vinden je kinderen die interacties tussen levende wezens (samenwerken, bejagen,…) ook zo wonderlijk? Deze kerngedachte verklaart hoe ze ontstaan zijn.

Kerngedachte uitgelicht

Theorie voedselrelaties

Levende wezens hebben energie en materie nodig om te overleven. Vaak zijn ze daarvoor afhankelijk van of in competitie met andere organismen.

Deze kerngedachte gaat over eten en gegeten worden.

Alles wat leeft, voedt zich. Enerzijds is voeding een bron van energie. Dit kan je linken aan de kerngedachte i.v.m. energie. Zowel voedsel bij planten (maken ze zelf met behulp van zonlicht) als dieren en mensen komt aan bod in de lagere school. Anderzijds is voeding een bron van materie. Hier kunnen we de link leggen met de kringloop van het leven waarbij die materie (atomen, moleculen) voortdurend hergebruikt worden.

Kringloop materie (oranje pijlen) en doorstroming energie (met telkens verlies onder de vorm van warmte: gele pijlen) (Jjw)

Om aan voeding te komen eten levende wezens elkaar (bv. vleermuizen eten insecten), werken ze samen (bv. de vliegenzwam en de berk) of beconcurreren ze elkaar (bv. het gevecht om licht in een bos). Zo ontstaan voedselketens of aanpassingen bij levende wezens om aan deze behoeften te voldoen (bv. wortels bij planten, klauwen bij leeuwen) die we terugvinden in de eindtermen van de lagere school.

Wat toont onderzoek

Timss

Andere onderzoeken

Vaststelling

Analyse

  • 1.7. De leerlingen kunnen de wet van eten en gegeten worden illustreren aan de hand van minstens twee met elkaar verbonden voedselketens;
  • 1.8. De leerlingen kunnen de functie van belangrijke organen die betrokken zijn bij ademhaling, spijsvertering en bloedsomloop in het menselijk lichaam verwoorden op een eenvoudige wijze
  • 1.16. De leerlingen kunnen met enkele voorbeelden aantonen dat energie nodig is voor het functioneren van levende en niet-levende systemen en kunnen daarvan de energiebronnen benoemen.
  • 1.17. De leerlingen kunnen gezonde en ongezonde levensgewoonten in verband brengen met wat ze weten over het functioneren van het eigen lichaam;
  • 1.26.° De leerlingen tonen respect en zorg voor de natuur vanuit het besef dat de mens voor zijn levensbehoeften afhankelijk is van het natuurlijk leefmilieu.

ID: block_6141cceb9e3c2

Misconcepties

Mogelijke lesonderwerpen


ID: block_61433980929e9

  1. Boersma, K., Graft, van M. & Knippels, M.C. (2009) ​Concepten van kinderen over natuurwetenschappelijke thema’s​. Enschede, SLO.
  2. Allen, M. (2010). ​Misconceptions in Primary Science​, Open University Press.
  3. De Lange J., De Poorter J., Strubbe K., Van Landeghem J. (2018). Great Ideas Big Science.  Geraadpleegd op 8 februari 2022 van https://bigideasgreatscience.wordpress.com/

ID: block_614339b1929ea

Raadsel

Welke steltloper kan het diepst op zoek naar wormen in de bodem?

  • Wulp
  • Tureluur
  • Kievit
Los het raadsel opMeer raadsels